Moeder overleden

M’n lieve moeder is overleden op 24 maart 2022. Verdrietig omdat we haar moeten missen, maar tevreden dat ze is gegaan. Ze was heel ver in haar dementie en lag al ruim een jaar bijna continu in bed.

Op 18 april 1927 werd er een meisje geboren op de Manuelhoeve aan de Schoolstraat 37 in Aartswoud, genaamd Marie Schagen. Zij is het derde meisje van het gezin, bestaande uit moeder Marie Schagen-Gootjes, vader Arie Schagen en zussen Trijn en Nelie. Enkele jaren voor de geboorte van Marie was er nog een meisje geboren, ook Marie genaamd. Dit meisje overleed aan kinkhoest op ongeveer éénjarige leeftijd. 

Vader Arie was de tweede generatie Schagen op de Manuelhoeve en had koeien, wat varkens en een koppeltje schapen. 

Na de lagere school ging Marie naar de huishoudschool in Schagen. Dit was in de oorlog. Op de accordeonvereniging leerde ze Klaas Bossen kennen. Klaas woonde aan de Langereis, Nieuwe Niedorp. Klaas was boerenzoon, maar wilde graag meer van de wereld zien. Zijn eerste wens was vliegenier worden. Voor die opleiding werd hij niet aangenomen. Toen ging hij naar de Zeevaartschool in Den Helder. Hij heeft enkele jaren gevaren bij de Rotterdamse Lloyd als stuurman en is in veel havensteden van de wereld geweest. Marie wilde wel met Klaas trouwen, maar ze wilde niet getrouwd zijn met een zeeman. En ze wilde heel graag op de Manuelhoeve blijven wonen, de plek waar ze verknocht aan is. Dus Klaas stopte met varen en werd boer op de Manuelhoeve. Ze trouwden in 1950. Marie en Klaas kregen drie kinderen; Johan in 1951, Marieke in 1955 en Arjan in 1960. Het was een traditioneel gezin met vader voor het werk op de boerderij en moeder voor het huishouden en het gezin. Marie voelde zich heel goed in die rol. Klaas was geen boer in hart en nieren en stopte na ongeveer 15 jaar met koeien melken. Hij vond een baan buitenshuis en ging met alleen schapen verder op de boerderij. Marie heeft een paar kleine baantjes gehad; ze werkte wat uurtjes in de huishouding bij de familie Tromp die een Centrawinkel hadden in de pastorie en ze is enige tijd kosteres geweest. Ook heeft ze een periode in het bestuur van de Plattelandsvrouwen gezeten. Van deze vereniging is ze 65 jaar lid geweest. 

Toen jongste zoon Arjan in 1983 van de landbouwschool kwam wilde hij graag boer worden en op de Manuelhoeve komen wonen met vrouw Karin en hun twee jonge kinderen. Marie zou het verschrikkelijk vinden om haar Manuelhoeve te verlaten.  Omdat de stolpboerderij niet meer gebruikt werd om koeien te huisvesten was er ruimte genoeg om inpandig een extra woning te bouwen. Dit is gebeurd en vanaf 1986 werd de stolp in tweeën bewoond. Marie heeft vanaf dat moment de woonkamer precies op de plek waar vroeger de slaapkamer was en waar ze geboren was. 

De jaren gaan door en Marie is heel tevreden met haar leven. In tegenstelling tot Marie gaat Klaas graag op vakantie, vooral naar Lazize aan het Gardameer. Dit doen ze ieder jaar in september. Ook gaan ze geregeld naar dochter Marieke die in Noorwegen woont. 

Klaas overlijdt in 2014 op 87-jarige leeftijd. In die periode is Marie onderzocht bij Geriant omdat ze behoorlijk vergeetachtig was. Daar werd vastgesteld dat ze Alzheimer in een vergevorderd stadium had. 

Wetende hoe verknocht Marie is aan haar plekje hebben Karin en Arjan zich tot doel gesteld haar te verzorgen tot het einde. Best logisch eigenlijk, ze wonen tenslotte in hetzelfde huis. We hebben door de jaren heen alles meegemaakt wat je kunt verwachten van een patiënt met Alzheimer. Groot geluk was dat Marie lief, vriendelijk en tevreden bleef. Toch is het best pittig geweest. Deze zorg is er altijd. Je wordt er mee wakker en je gaat ermee naar bed. En als ik ‘s nachts wakker werd, ging ik bij haar kijken of ze wel lekker rustig lag te slapen en niet aan het zoeken of iets dergelijks was. Omdat ze zo oud was werd het gevaar voor vallen ook wel groter. Ieder moment dat we bij haar in huis kwamen hadden we bij wijze van spreken de vingers gekruist met de wens dat ze niet gevallen was. Op 28 februari 2021 was het wel misgegaan. Ik kwam ‘s morgens vroeg bij haar en ze lag in de woonkamer. Gevallen. Ze was heel rustig. Ik heb haar opgetild en in bed gelegd. De dokter geraadpleegd en zij constateerde een gebroken heup. Opereren was geen optie, dus pijnstillers en kijken hoe het gaat. Dat ging op zich best goed, ze heeft niet veel pijn gehad en ze lag heel tevreden in haar bed. De eerste week hebben we een paar keer thuiszorg gehad. Prima tevreden over de thuiszorg. Toch zijn we daar na een week weer mee gestopt omdat we het een beetje lastig vonden dat we er steeds op zaten te wachten. Ze kunnen tenslotte niet precies iedere dag op hetzelfde tijdstip komen omdat ze een druk programma hebben en dat kan inlopen en uitlopen. Logisch. Karin en ik hebben de zorg weer zelf ter hand genomen. Nu we de verzorging zelf deden konden we het doen op een moment dat het óns schikt. Dat stoppen met de Thuiszorg heeft helaas wel de relatie met m’n broer en schoonzus verslechterd. Die wilden graag dat we verder hadden gegaan met de Thuiszorg.
Ze heeft ruim een jaar bijna continu op bed gelegen. Nooit klagen, altijd tevreden. En gelukkig geen doorligplekken gehad. De laatste tijd sliep ze bijna de hele dag. We moesten moeite doen om haar wakker te maken om eten te geven. Er begonnen nog een paar ongemakken om de hoek te kijken en op 14 maart zijn we in overleg met broer en zus en de dokter gestopt met eten en drinken geven. Ik vond het een heel moeilijke stap, maar wist dat het voor haar het beste was. Ze ging door met slapen, ze heeft geen medicatie nodig gehad en is op 24 maart rustig ingeslapen.
Geboren op de Manuelhoeve, bijna 95 jaar gewoond op haar zo geliefde Manuelhoeve en ook overleden op deze plek. Ik denk dat het uniek is.